Ẩm thực là một yếu tố hấp dẫn, không thể thiếu ở những tuyến phố đi bộ. Quảng Ninh có nhiều phố đi bộ đã đi vào hoạt động trong những năm gần đây, dù chưa thực sự nổi bật nhưng cũng tạo nét mới mẻ cho hoạt động du lịch, đáp ứng phần nào nhu cầu du khách. Trong đó, việc đầu tư cho các gian hàng ẩm thực ở các phố đi bộ cũng được chú trọng, tuy nhiên để ẩm thực phố đi độ thực sự thu hút du khách vẫn cần sự đầu tư nhiều hơn nữa.

Phố đi bộ thường thu hút đông người dân và du khách về vui chơi, mua sắm, ăn uống. Ảnh chụp phố đi bộ Bài Thơ ngày khai trương.

Gắn với ẩm thực địa phương

Có tiếng và mang nét đặc trưng vùng biên giới là những tuyến phố đi bộ ở Móng Cái, cũng là những tuyến phố đi bộ đầu tiên của Quảng Ninh. Với 2 phố đi bộ lần lượt được mở ra, các gian hàng ẩm thực tại đây đã có những sản phẩm mang hương sắc đặc trưng vùng biên giới và có sự giao lưu với ẩm thực nước bạn.

Với phố đi bộ đường Trần Phú, nơi đây bố trí các gian hàng, khu bán những loại ẩm thực với các món ăn Việt Nam và Trung Hoa, trong đó có nhiều sản phẩm mang thương hiệu ẩm thực riêng Móng Cái, như: Tôm chân trắng, ghẹ Trà Cổ và lợn Móng Cái. Còn với tuyến phố đi bộ Hữu Nghị, bên cạnh những món ăn đường phố, du khách cũng được khám phá khu ẩm thực đa dạng với các món ăn của cả hai nước Việt - Trung.

Cuối phố đi bộ Trần Phú là phố ẩm thực, trong đó có những món ăn đặc trưng Móng Cái. Ảnh: Quế Ninh.

Tháng 8 năm 2017, huyện Tiên Yên cũng chính thức đưa phố đi bộ Tiên Yên với chủ đề “Hồn xưa, nét cũ, Tiên Yên phố” vào hoạt động. Không gian phố đi bộ nơi đây có 3 khu chính: Khu văn hóa dân gian, khu phố chợ và phố ẩm thực. Với đặc trưng vùng ngã ba sông sôi động các hoạt động giao thương, có cộng đồng các dân tộc thiểu số sinh sống với nhiều nét riêng đặc sắc về ẩm thực, vì vậy, phố ẩm thực của phố đi bộ Tiên Yên hiện diện những quầy hàng chuyên bán sản phẩm OCOP địa phương và các món ăn lâu đời ở địa phương, như: Kẹo lạc hồng, gà Tiên Yên, khâu nhục, bánh gật gù…

Những món ăn giản dị, quen thuộc này dường như cũng phù hợp với chủ đề “Hồn xưa, nét cũ, Tiên Yên phố”, để lưu giữ hình ảnh về một Tiên Yên xa xưa nay vẫn giữ được lối sống êm đềm, nhẹ nhàng, bình dị không lẫn với bất kỳ đâu cũng như gợi nhớ trách nhiệm giữ gìn những di sản của vùng đất này.

Gần đây nhất là phố đi bộ Bài Thơ vừa mới khai trương. Các sản phẩm ẩm thực phổ biến nhất ở đây là các món ăn đường phố, như: Kem, nước giải khát, xúc xích, các loại xiên nướng… Sản phẩm địa phương đặc sản của Hạ Long có xôi chả mực, ổi Hoành Bồ…

Những món ăn đường phố được bày bán tại phố đi bộ Tiên Yên. Ảnh: Báo Tin tức

Chia sẻ về vai trò của sản phẩm ẩm thực ở các phố đi bộ từ kinh nghiệm thực tế của mình, bà Nguyễn Thị Trực, Giám đốc Vietravel Quảng Ninh, phân tích: Đã là phố đi bộ thì ẩm thực là không thể thiếu, vì người ta đến phố đi bộ là để mua sắm, vui chơi, ăn uống nên ẩm thực có vai trò quan trọng. Xu hướng của du khách là thưởng thức ẩm thực có tính chất gọn nhẹ, mang nét đặc trưng vùng miền chứ không cần thiết quá hoành tráng. Phố đi bộ thường tổ chức vào khung giờ buổi tối, khách đến chơi đa phần là đã ăn tối rồi, vì vậy các cửa hàng ăn uống nên lựa chọn những sản phẩm nhẹ nhàng, phù hợp, là đặc sản vùng miền, địa phương. Nhà hàng lớn, có nhiều món đặc sản đắt tiền không phải là lợi thế, du khách thường thích sử dụng những món ăn đường phố, dân dã đặc trưng của từng vùng miền hơn.

Làm gì để hấp dẫn du khách?

Như vậy, ở các tuyến phố đi bộ trên địa bàn tỉnh đều đã khai thác những yếu tố đó, dù ít, dù nhiều. Các địa phương như Tiên Yên hay Móng Cái, Hạ Long đều có những sản phẩm ẩm thực đơn giản, riêng biệt nhằm thu hút du khách. Tuy nhiên cũng dễ dàng nhận thấy, đồ ăn, thức uống ở đa phần các tuyến phố đi bộ của tỉnh hiện nay còn sơ sài, trùng lặp, chất lượng chưa cao, chưa thực sự tạo được nét hấp dẫn “để nhớ” đối với du khách.

Đơn cử như phố đi bộ Bài Thơ, nằm ở trung tâm du lịch Hạ Long cũng là nơi có các sản phẩm ẩm thực đặc sắc, nhất là có các loại hải sản tươi ngon, phong phú hoàn toàn có thể trở thành những món ăn đường phố hấp dẫn, nhưng dịp khai trương vừa rồi hầu như vắng bóng. Chiếm con số áp đảo là các quầy thức ăn vặt phổ biến như đồ xiên, viên chiên, trà – nước giải khát, kem khói… Quầy hàng xôi chả mực nằm khá khuất nẻo, sơ sài; gian hàng ổi Hoành Bồ chỉ bán túi to tầm 5kg trở lên, chất lượng còn nhiều điều đáng bàn.

Các quầy bán thức ăn vặt phổ biến ở phố đi bộ Bài Thơ.

Liệu có thể đưa hải sản Quảng Ninh vào những món ăn đường phố để hút du khách không? Chia sẻ với chúng tôi về suy nghĩ này, bà Trực khẳng định: Hoàn toàn được chứ. Cũng là vùng biển như Hạ Long, Quảng Ninh, phố đi bộ ở Phú Quốc (Kiên Giang) tràn ngập hải sản với các món nướng, lẩu, nấu, xào phong phú. Tuy nhiên, các món ăn nhanh, đồ ăn vặt, ăn kiểu nhẹ nhàng cũng được bán khá nhiều. Các món nướng thường được khách yêu thích hơn cả. Ở Quảng Ninh mình các loại ốc, sò, ngao, cua, ghẹ, cù kì... vô cùng phong phú, nếu có nhiều cửa hàng như vậy thì du khách chắc chắn cũng rất yêu thích…

Thiết nghĩ, đó là điều hoàn toàn thực tế, vì hải sản Quảng Ninh nổi tiếng bởi sự tươi ngon từ lâu. Hơn nữa, các món nướng như mực tươi/một nắng/khô nướng, tôm nướng, cá nướng, cù kỳ, ngao, sò, hàu nướng… vốn rất hấp dẫn lại không quá cầu kỳ cho cả người chế biến và thưởng thức, khách có thể ăn tại chỗ hoặc dễ dàng mang đi vừa ăn vừa dạo phố. Điều này cũng phù hợp với không gian phố đi bộ của Quảng Ninh, khi mà phố đi bộ ở Tiên Yên hay phố đi bộ Bài Thơ đều là những tuyến phố có không gian khá nhỏ hẹp, hạn chế về chỗ ngồi…

Hiện nay, các gian hàng ăn uống ở phố đi bộ Bài Thơ chủ yếu quy mô nhỏ, đặt ở lòng đường, có tính chất di động và việc kinh doanh còn ở dạng "test", chưa mở rộng mặt hàng. Sau này, khi các nhà dân xung quanh “bắt” với xu thế kinh doanh này hơn thì các không gian nhà hàng ở các nhà dân cũng có thể khai thác ở quy mô lớn hơn, sản phẩm ẩm thực đặc trưng Hạ Long, Quảng Ninh đưa vào, chắc chắn sẽ tạo sức hút lớn hơn.

Kem khói là món đồ ăn thu hút nhiều khách nhí.

Cùng với vấn đề về số lượng, chất lượng sản phẩm ẩm thực thì vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là yếu tố rất thiết yếu. Không gian nhỏ, đông đúc của phố đi bộ trong thời tiết mùa hè, việc bảo quản các thực phẩm chưa chế biến sao cho phù hợp, không bị biến chất, nhiễm khuẩn… cũng rất cần thiết.

Bởi lẽ, các hộ kinh doanh ở lòng đường, vỉa hè, không gian hạn chế, các loại thực phẩm xiên, viên chiên thường được đông đá, khi bày ra rã đông và cho du khách lựa chọn thường không được che đậy, với thời gian nhiều giờ trong thời tiết nóng nực cũng tiềm ẩn những nguy cơ về vệ sinh an toàn thực phẩm. Vì vậy, cùng với ý thức của các hộ kinh doanh thì việc hướng dẫn các hộ cũng như khâu kiểm tra, giám sát thường xuyên của các cơ quan chức năng thiết nghĩ cũng rất cần thiết.

Ổi Hoành Bồ bán theo túi to tầm 5kg tại phố đi bộ Bài Thơ.

“Vạn sự khởi đầu nan”, việc hình thành và phát triển phố đi bộ với mục tiêu trở thành sản phẩm thu hút du khách thiết nghĩ cũng là một quá trình, cần sự chăm chút của nhiều bên. Sau giai đoạn ảnh hưởng của dịch Covid-19, du lịch giờ đang khôi phục, sôi động trở lại, nhiều sản phẩm du lịch mới được mở ra. Sau phố đi bộ Bài Thơ, trong kế hoạch phát triển sản phẩm du lịch mới vẫn tiếp tục có những phố đi bộ dự kiến sẽ được đầu tư, đưa vào hoạt động trong thời gian tới đây.

Phố đi bộ cũng là một trong những điểm được các công ty lữ hành giới thiệu trong các chương trình tour du lịch cho khách đến với địa phương tự do trải nghiệm, khám phá. Vì vậy, gia tăng tính hấp dẫn, sự phong phú về số lượng, đảm bảo về chất lượng, sự an toàn vệ sinh cũng như chú trọng đề cao những nét đặc sắc ẩm thực địa phương, thiết nghĩ chính là chìa khoá quan trọng để các tuyến phố đi bộ thực sự hút khách.